چگونه یک طرح تجاری موفق و پولساز داشته باشیم؟

چنانچه در نظر دارید کسب‌وکاری را شروع کنید و یا آنرا توسعه دهید، نیاز به یک طرح تجاری یا طرح توجیحی یا طرح کسب‌وکار (‌Business Plan) دارید. طرح شما فراهم‌کننده نقشه راه برای دستیابی به موفقیتی است که در ذهن دارید. طرح شما پاسخگوی سوالات مربوط به کسب‌وکارتان است بنابراین اگر یا امّایی نباید در میان باشد و چیزی که می‌نویسید شرکت شما را به مقصد مورد نظرتان هدایت می‌کند.

منابع مالی محدود و نداشتن سرمایه‌ی اولیه زیاد، موانعی مشترک در بین بسیاری از علاقمندان به کسب و کار است؛ اما این محدودیت بدین معنی نیست که برای شروع کارآفرینی گزینه‌های دیگری وجود ندارد! اگر شما ترکیبی مناسب از مهارت، اخلاق و دانش بازاریابی داشته باشید، شروع کسب و کار با پول بسیار کم نیز امکان‌پذیر است. برای موفق شدن در یک پروژه‌ی کسب و کار، به‌خصوص پروژه‌ای که برای راه‌اندازی آن ذوق و شوق دارید، فکر کردن دقیق به آن دسته از مهارت‌هایتان که می‌تواند برای حل مشکلی از دیگران مفید باشند، به‌ویژه فکرکردن برای یافتن راهی جهت ترکیب آن مهارت‌ها، اهمیت زیادی دارد و این در واقع همان طرح تجاری میباشد.

طرح تجاری شما، اساساً پاسخهای شما به فهرست جامعی از سوالات مربوط به کسب‌وکار شماست. اولین و مهمترین سوال این است: چه آینده‌ای برای کسب‌وکارتان در نظر گرفتید و می‌خواهید به کجا برسید؟ به عبارت دیگر می‌خواهید کسب‌وکارتان در سه یا پنج یا حتی ده سال آینده چگونه به نظر برسد؟ چه سطحی از سود یا درآمد در آن زمان خواهید داشت؟ چه تعداد پرسنل خواهید داشت؟ چه تعداد شعبه خواهید داشت؟ و نظایر این سوالات.

به همین ترتیب، طرح تجاری شما باید پاسخ این سوالات را برای دوره زمانی کوتاه بویژه برای دوره یکساله در خود داشته باشد و این پاسخها هدف کسب‌وکار شما برای سال جاری است و کارهایی که باید انجام دهید تا به هدف تعیین شده برسید و سال موفقیت‌آمیزی داشته باشید.

پاسخ به این سوالات اساسی، مستلزم پاسخ به سوالاتی است که مربوط هر بخش از کسب‌وکارتان می‌شود و به شرح ذیل است:

مراحل خلق طرح تجاری کسب و کار

۱) خلاصه عملیات (Executive Summary) در طرح کسب و کار

اولین بخشی که خواننده با آن برخورد می‌کند، بخش «خلاصه عملیات» است اما معمولا آخرین قسمتی است که نوشته می شود. این قسمت به طور خلاصه نشان می‌دهد که جایگاه کسب و کار شما کجاست؟ به کجا می‌خواهید برسید؟ و چرا ایده‌ ی تجاری شما موفق خواهد شد؟ بخش خلاصه عملیات برای کسب و کاری که تازه تاسیس، به نسبت شرکت ‌های باسابقه، متفاوت است. “گر کسب و کار خود را تازه راه اندازی کرده اید، پس اطلاعات شما به میزان بقیه نیست، بنابراین باید بر تجربه، سابقه و هدف خود از راه اندازی کسب و کار تمرکز کنید. تحلیل بازار خود را به طور کامل انجام دهید. در مورد نیازهای بازار و شکاف‌ های موجود در آن اطلاعات لازم را گردآوری کرده و راه حل های ویژه ‌ی خود را برای رفع این نیازها شناسایی کنید. خواننده را قانع کنید که می‌ توانید به بازار هدف خود دست یابید و سپس برنامه های آینده خود را مشخص کنید.”

البته لازم به ذکر است بخش خلاصه مدیریتی در تمام قالب های طرح کسب و کار وجود ندارد و می­توان گفت جزو بخش های ضروری نبوده و کسب و کارها به فراخور ماهیت کار  و نیازشان ممکن است از آن استفاده کنند.

۲) توصیف شرکت (Company Description) در طرح کسب و کار

این قسمت از بیزنس پلن بخش‌ های مختلف تجارت شما را نشان می ‌دهد. ماموریت شما چیست؟ محصولات و خدمات شما چگونه می خواهند نیازهای بازار هدف را تأمین کند؟

بنابراین چگونگی تأمین نیازهای بازار هدف و اهداف کسب و کار خود را به طور کامل معرفی کرده و مزیت های رقابتی که موجب موفقیت شرکت شما می‌شود را، بیان کنید. معمولا اطلاعاتی از این قبیل در برنبوک شرکت هم درج می­شوند. در توصیف شرکت باید به هسته اصلی برند یعنی دلیل شکل گیری و هدف غایی که دنبال می کند و ماموریت برند معرفی شود.

۳)تحلیل بازار (Market Analysis) در طرح کسب و کار

کسب و کار کوچکی که به تازگی راه اندازی شده نیازمند کسب اطلاعات از صنعت و آگاهی نسبت به اندازه بازار و سهم بازار بالقوه است. بنابراین در این قسمت آنالیز SWOT ضروری است.

• نقات قوت

نقاط قوت عوامل قابل کنترلی کسب و کارتان است که می‌تواند شامل افرادی باشد که استخدام می کنید (تجارب، تحصیلات، سوابق و…) و یا نوع ارتباط شما با مشتریان بالفعل.

• نقاط ضعف

نقاط ضعف عواملی قابل کنترل و نیازمند بهبود است که مانع دستیابی کسب و کار به مزیت ‌های رقابتی می‌شود. (تجربه، موقعیت شرکت، میزان دستیابی به منابعی مانند پول)

• فرصت ها

عوامل خارجی کسب و کار است. فرصت‌ها دست‌ آوردهایی است که با استفاده استراتژی بازاریابی می ‌خواهید از آنها جهت بهبود جایگاه خود استفاده کنید.

• تهدیدات

تهدیدات نیروی‌ های خارجی غیرقابل کنترلی است که برای تدوین برنامه های پیشگیرانه باید شناسایی شود. (شرایط اقتصادی ضعیف، نگرش بد جامعه نسبت به صنعت یا کسب و کار شما، قوانین و مقررات، یا تغییرات در رفتار مصرف کننده)

علاوه بر تحلیل swot، تحقیقات بازار هم می تواند اطلاعات کاربردی و خوبی از بازار و جایگاه کسب و کارتان فراهم کند، فقط به خاطر داشته باشید تحقیقات بازار پروسه ای نیست که تمام شود، با توجه به پویایی بازار انجام تحقیقات بازار در دوره های زمانی مشخص سبب می شود بتوانید فرصت ها را شناسایی کنید و کارکردهای خود را مدیریت کنید.

۴) خط تولید و محصولات (Service or Product Line) در طرح کسب و کار

تجارت و بیزینس شما واقعا چه چیزی تولید می‌کند؟ محصول یا خدمت شما چیست؟ و چگونه کار می‌کند؟ چه نیازهایی را رفع می‌کند؟ و چه منفعتی به دیگران می ‌رساند؟

در این قسمت باید مزیت ‌های موردنظر مشتریان را بیان کنید. دیگر عناصر موجود در این بخش مزیت ‌های محصول، چرخه عمر محصول، و هر گونه جزئیات در مورد حق نشر، حق امتیاز، تحقیقات و توافقات قانونی است.

هدف بخش خدمات و محصولات برنامه کسب و کار بیان مشخص مزایای فراهم شده برای مشتریان است. تمامی اطلاعات ارائه شده باید بر این هدف تمرکز کند. چرا مشتری ایده آل این محصول را انتخاب کرده است؟ و چگونه محصول یا خدمت شما می‌تواند زندگی مشتریان را راحتتر و یا سودمندتر کند ؟

در این قسمت بر مزیت رقابتی خود تمرکز کنید و سعی کنید آن را برجسته سازید. چنانچه در بخش خدماتی فعالیت می کنید از مشتریان بزرگ خود نام ببرید، انجام این کار باعث می شود مخاطبانتان راحت تر به شما اعتماد کنند.

۵) بازاریابی و فروش (Marketing and Sales) در طرح کسب و کار

توصیف رشد و نفوذ در بازار بالقوه، در کنار کانال‌های توزیع و روشهای ارتباط با مشتریان از جمله مواردی است که باید در بخش بازاریابی، معرفی شود. و در بخش فروش، باید تیم خود را توصیف کرده و فرآیند آموزش، استراتژی ‌های جذب نیرو و تحلیل مشتریان بالقوه را مدنظر قرار دهید.

به یاد داشته باشید افرادی که به کسب و کار کوچک شما وام می‌دهند و یا در آن سرمایه گذاری می‌کنند باید بدانند که شما چگونه به بازار هدف خود دست می ‌یابید؟ و سهم بازار موردنظر خود را چگونه کسب خواهید کرد؟ و میزان سوددهی تان چه قدر است؟

برای بالا بردن قابلیت درک تمامی این مورد توسط خوانندگان، برنامه بازاریابی و استراتژی فروش خود را در این قسمت از برنامه کسب و کار مشخص کنید.

۶) مدیریت (Organization and Management) در طرح کسب و کار

این بخش ساختار تجارت را به شکل یک نمودار سازمانی تقسیم بندی می‌کند که سلسله مراتب اختیارات و همچنین ویژگی‌های رؤسا و مدیران تجاری را نشان می‌دهد.

چه افرادی در کسب و کار شما فعالیت دارند؟ سوابق آنها چیست؟ دلیل انتخاب چنین افرادی به عنوان اعضای هیأت مدیره یا کارمند چیست؟ چه مسئولیتی دارند؟ این سؤالات شاید در یک شرکت تک مالکی و یا دونفره بیهوده به نظر برسد اما خوانندگان برنامه کسب و کار به تمامی این اطلاعات نیاز دارند. یک توصیف دقیق از هر بخش، به همراه عملکرد آن ضروری است. چه کسی مدیر ارشد است؟ چه حقوق و مزایایی برای افراد خود درنظر گرفته ‌اید؟ چه محرک های انگیزشی برای آنها پیشنهاد می ‌دهید؟ ترفیع درجه در کسب و کار شما چگونه است؟

 

با پاسخ به سوالات کلیدی مربوط به این ۶ بخش یک طرح تجاری در واقع به خودتان کمک می‌کنید تا اهداف تجاری خود را فرمول‌بندی کنید. این پاسخها همچنین به شما کمک می‌کند برای مهمترین سوالی که باید در خلاصه طرح خود بنویسید جواب داشته باشید، و این سوال این است: آیا کسب‌وکار شما دارای شرایط منحصر بفردی برای موفقیت است؟

دلایل زیادی وجود دارد که چرا کسب‌وکار شما ممکن است قابلیت منحصر بفردی برای موفقیت داشته باشد. برای مثال، این دلیل می‌تواند کیفیت و قدرت تیم مدیریتی شما باشد. یا تکنولوژی منحصر بفرد بکار رفته در محصولات یا خدمات شما باشد و یا شریکهای تجاری که در آینده برمی‌گزینید باشد. اما نکته مهم این است که اگر قابلیت منحصر بفردی ندارید، رقبای شما براحتی مشتریان و سهم بازار شما را می‌قاپند.

بنابراین اگر در این فکر هستید که چگونه یک طرح تجاری بنویسید، بنشینید و شروع به پاسخگویی به سوالات بالا بنمایید. این قسمت باید با تفکر فراوان و با چارچوب محکم بنا شود. مطمئناً اگر قصد دارید دیگران این طرح را بخوانند و در کسب‌وکار شما سرمایه‌گذاری کنند، طرح شما باید براحتی خوانده شود و دارای ساختار زیبا و مناسب باشد. با اینحال محتوا ، استراتژی و دلایل موفقیت طرح شماست که سرمایه‌گذار را مجذوب و علاقه‌مند کرده و شریک شما در کسب‌وکار پررونق‌تان خواهد شد!

نتیجه گیری و جمع بندی

در تمامی مراحل طراحی طرح تجاری از آغاز تا مرحله رشد و توسعه، در کنار روش‌های اثربخش و البته گران‌قیمت، ابزارها و روش‌های کم‌هزینه نیز وجوددارد. کافی است خلاق باشید و بابرنامه.

از طریق ابزارها و بسایت‌های متعددی در اینترنت می‌توانید وبسایتی کم‌هزینه طراحی کنید و بدون پرداخت هزاران دلار به طراحان، سیستم خرید و فروش آنلاین ایجاد کنید.

شبکه‌های اجتماعی ابزاری ارزان قیمت است که به شما این امکان را می‌دهد که با میلیون‌ها کاربر در ارتباط بشوید. از عکس‌ها، نوشته‌ها و ویدئوهای خلاقانه و پرطرفدار استفاده کنید، محتوای مناسب خلق کنید و برای خود نام و نشان معتبر ایجاد کنید.

شروع کسب و کار مستلزم ابتکار و شوق و ذوق برای ایده‌ای‌ست که در سر دارید. وقتی کاری که از انجامش لذت می‌برید را پیدا کنید، احتمال یافتن راهی که همه چیز را درست و مرتب کند بیشتر می‌شود. پس اگر به کارآفرینی علاقمندید یک ایده‌ی مناسب برای شروع کار پیداکنید. ایده‌ای که مشکلی از مشتریان را برطرف کند. ایده‌ای که شما را به هیجان بیاورد! کارآفرینی از آنجا آغاز می‌شود و سپس طرح تجاری خود را بر اساس آن تنظیم کنید.

منابع : خودساخته ، بهترین ایده ، لاین استور ، خوش فکر